با بیماری است که از راه آب بوسيله ي باکتری ویبریو کلرا بوجود مي آيد. این بیماری در قديم در کشور ایران به نام مرگامرگی خوانده می‌شده‌است. این باکتری با آشاميدن آب آلوده یا استعمال ماهی نپخته یا خوردن صدف‌ها وارد بدن می‌شود. در ایران بیشترین راه انتقال مرگامرگی، سبزی‌های آلوده ميباشد. سبزی‌هایی که در موقع کاشته شدن با کود انسانی (پساب) تغذیه می‌شوند دارای بالاترين آلودگی هستند. مرگا مرگی در طول تاریخ هفت بار همه گیری جهان‌گستر داشته است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه گیر شد اما امروزه وبا بیشتر در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیر بهداشتی آبهای آشامیدنی دیده می‌شود.
وبا، یکی از بیماری های اسهالی ميباشد. علامت هاي بیماری بدليل از سمی ميباشد که بوسيله ي میکروب در روده افراد آلوده ترشح می شود. سبزیجـات و میوه جـات شسـته نشـده، یخـی که از آب آلوده تهیـه شده و شـنا کردن در آب آلـوده می تواند شخص را آلوده کند.
وبا افزون بر سرعت بالای ابتلا، سرایت و مرگ و میر، دارای جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز هست.
در ۲ تا ۵ درصد بیماران اسهال شدید ایجاد می کند که شبیه آب برنج ميباشد و بی بوست یا گاهی بوی ماهی می دهد. در بیماران مبتلا به وبا، اسهال آبکی با دفعات اجابت مزاج زیاد می تواند به کم شدن آب و املاح بدن منجر شود و در صورتی که آب و املاح از دست رفته بسرعت جبران نشود، موجب مرگ بیمار خواهد شد. استفاده از آب و غذای آلوده، مهم ترین راه ابتلا به این بیماری است.
شماري از بيماران علامتی ندارند و فقط عامل بیماری زا را با خود انتقال می دهند. به این افراد حاملین سالم گفته می شود. حاملین سالم تا هشت روز توانايي به پخش عامل بیماری زا هستند. البسه آلوده در محیط مرطوب چند روز تا چند هفته، مخازن آب تا دو هفته و آب دریا تا چهار روز عامل وبا را با خود حمل کرده و منتشر مینمايد. اشخاصي که مبتلا شده و جان سالم به در می برند تا یک ماه توانايي به انتقال عامل بیماری زا به دیگران هستند. مراقبت از افرادی که از نظر خوردن و آشامیدن با بیمار در تماس بوده اند تا پنج روز بعد از تماس، توصیه می شود. به منظور تشخیص وبا، باید از مدفوع بیمار نمونه گیری کرد و آن را برای شناسایی عامل میکروبی به آزمایشگاه داد.
میکروب وبا به صورت خفته در آب زندگی می‌کند و به محض فراهم کردن شرایط خاصي مانند گرمای هوا (مثل پدیده ال نینو)، نور خورشید، میزان نمک و به طور کلی مناسب شدن شرایط محیطی جهت رشد و تکثیر آن، از حالت خاموشی خارج شده و فعال می شود.
باکتری کلرا در آبهای ساحلی، جاییکه سخت پوستان کوچکی به نام copepods زندگی می‌کنند، وجود دارد. غذای این سخت پوستان، جلبک‌ها و پلانکتون‌ها می‌باشد.
باکتری وبا با میزبان خود مسافرت می‌کند.
هنگامی که هوا گرم باشد، رشد این باکتری هم زیاد می‌شود.
علائم بیماری وبا:
شروع ناگهانی اسهال آبکی شدید و بدون درد و تب از علائم بیماری مرگامرگی ميباشد. اسهال مرگامرگی به اسهال آب برنجی معروف ميباشد وفرد بیمار گاه روزانه بیش از ۳۰لیتر آب دفع می‌کند که این ميزان دفع آب سبب اسیدوز و در آخر می‌تواند باعث مرگ فرد شود. کمتر از ۵٪ بیماران وبایی تب دارند. بعضي در شروع بیماری استفراغ دیده می‌شود. بیمار احساس تشنگی دارد و بی‌قرار است از درد پشت ساق پا شاکی است، زبان خشک، چشم‌ها گودرفته، نبض ناتوان است.
1)استفراغ بدون حالت تهوع
2)تشنگی زیاد
3)گرفتن ماهیچه‌های پشت ساق پا
4)کم شدن ادرار
5)ادرار با رنگ زرد
اسهال آبکی و پرفشار و بدون دل درد که بیمار نتواند آن را کنترل کند.
اما باید توجه داشته باشید که هر کدام از این موارد بالا به تنهایی نشان گر مرگا مرگی نميباشد یک شخص شايد تمام نشانه‌های بالا را نداشته باشد مدت زمان بروز بیماری از ۲ تا ۵ روز متغیر است حجم مدفوع از 250 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد. مدفوع در این بیمار ، بدون صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی) و دارای بوی غیر زننده می‌باشد.
فرد مبتلا به وبا، اسهال خفيف بدون درد و بدون تب دارد كه كم كم شديد ميشود، اسهال شخص مبتلا به وبا آبكي و به شكل لعاب برنج است. بيماري وبا گاهي همراه استفراغ و گاهي بدون استفراغ است كه به سرعت و در ظرف سه الي چهار ساعت سبب كم آبي شديد بدن شده و در صورتي كه سريعا آب و املاح بدن جبران نشود، باعث مرگ فرد مبتلا مي شود.
دوره پنهان بيماري وبا از لحظه ورود ميكروب به بدن تا بروز بيماري از چند ساعت تا پنج روز ميباشد ولي به شکل معمول در يكي دو روز بيماري آشكار ميشود. به محض شروع اسهال شديد بايد مايعات فراوان و ORSمورد استفاده قرار گيرد و سريعا به نزديكترين مركز بهداشتي درماني يا خانه بهداشت مراجعه شود.
درمان:
وبا به آساني درمان ميشود. بيش از 80 درصـد افـراد از راه تجويز سريع محلولهاي نمكي خوراكي با موفقيت درمان ميشوند (ساشه استاندارد ORS). در صـورتيكه ساشه استاندارد ORS در دسترس نباشد، ميتوان از يك ليترآب(چهار ليوان معمولي) جوشيده سرد شده كه نصف قاشق چايخوري نمك و شش قاشق چايخوري شكر به آن اضافه شده است، استفاده نمود. براي دريافت پتاسـيم بيشتر و طعم بهتر ميتوان موز رنده شده را نـيز بـه آن اضافه نمود. بيماراني كه دچار دهيدراتاسيون بسيار جدي شدهاند، نياز به تجويـز محلـولهـاي تزريقـي (بهتريـن انتخاب محلول تزريقي رينگر لاكتاته است) دارند. مصرف غذاهاي جامد پس از توقف استفراغ و بازگشت اشتها آغاز ميشود. معمولاً آنتيبيوتيك به بيماران براي كاهش شدت اسـهال و زمان بيماري داده ميشود. بيماراني كـه آنـتيبيوتيـك ميگيرند كمتر احتمال گسترش عفونت را در زمان شيوع بيمــاري دارنــد. تتراســايكلين و داكــسيســايكلين در بزرگسالان موثر است مگر اينكه باكتري بـه تتراسـايكلين مقاوم باشد، در مرحله بعد سيپروفلوكساسـين مـيتوانـد استفاده شود. از آنجا كه تتراسايكلين و داكسي سـيكلين باعث تغيير رنگ دندان در كودكان زير 8 سال ميشـوند، آزيترومايـــسين، اريترومايـــسين، فورازوليـــدون يـــاتريمتوپريم – سولفامتوكسازول به جاي آنها ترجيح داده ميشوند.
عوامل خطرزا:
استعمال سبزيجات در مناطق آلوده
آب آشاميدني غير بهداشتي و آلوده
زندگي كردن و يا مسافرت به مناطق آلوده
خوردن غذاهاي دريايي در مناطق آلوده