حالت تهوع و استفراغ چیست؟
به ناراحتی معده که معمولا نشان از مسمومیت، عفونت، بارداری و بیماری های گوناگون دارد، حالت تهوع گفته می شود. حالت تهوع، می تواند به خالی کردن محتویات معده یا استفراغ، منجر شود.
نشانه ها و علائم حالت تهوع
- تب
- سردرد
- سرگیجه
- اسهال و استفراغ
- درد شکم و ناراحتی معده
علل حالت تهوع
علل رایج بروز حالت تهوع، موارد زیر را در بر می گیرند:
رفلاکس معده
بیماری های معده ماننده رفلاکس معده یا سوزش سردل، به بازگشت محتویات معده به مری حین غذا خوردن گفته می شود. این فرآیند، موجب احساس سوزش در گلوی فرد می شود و ممکن است به حالت تهوع منجر شود.
اطلاعات روی جعبه دارو ها، از بروز حالت تهوع به عنوان یکی از عوارض مصرف آن ها خبر می دهند. از جمله این دارو ها، می توان به دارو های بیماری سرطان اشاره کرد. علاوه بر آن، فرآیند شیمی درمانی، می تواند منجر به ناراحتی معده بیمار شود.
رژیم غدایی ناسالم
مصرف برخی غذاهای چرب، تند و فرآوری شده، پرخوری، تند غذا خوردن و جویده نشدن مواد غذایی به طور کامل، منجر به ایجاد حالت تهوع می شوند. همچنین، اگر به غذایی آلرژی دارید، مصرف آن می تواند با ناراحتی معده همراه باشد.
اگر مواد لبنی را به خوبی نمی توانید هضم کنید یا بعد از مصرف حالت تهوع پیدا می کنید، شما به لاکتوز حساس هستید. دارو هایی هستند که با مصرف قبل از غذا، به شما در هضم بهتر لاکتوز کمک می کنند).
زخم معده
یکی از دلایل ایجاد حالت تهوع، زخم معده است. زخم معده، هنگام غذا خوردن از طریق سوزش و تهوع ناگهانی باعث ناراحتی معده می شود.
التهاب آپاندیس
اگر علت بروز حالت تهوع التهاب آپاندیس باشد، معمولا با حساسیت، سفتی و درد شکمی همراه است. هم چنین، ممکن است فرد مبتلا در نتجه ی التهاب آپاندیس، احساس بی اشتهایی کند.
حرکت و دریازدگی
تکان خوردن های مکرر وسایل نقلیه، در برخی موارد منجر به ناهماهنگی حواس پنجگانه ما با پیام هایی می شود که در حال انتقال به مغز هستند. این مسئله، می تواند باعث ایجاد حالت تهوع و دریازدگی در افراد شود.
بعضی افراد هنگام حرکت و تکان های طولانی مدت در هواپیما، قطار، سفرهای دریایی یا حتی اتوموبیل، دچار حالت تهوع می شوند. داروی ضد تهوع تهیه کنید. یکی از این دارو های مؤثر، “درامامین” (Dramamine) نام دارد.
عفونت یا ویروس
باکتری ها و عفونت های ویروسی، می توانند با تاثیرگذاری بر معده، موجب مسمومیت غذایی و تجربه حالت تهوع شوند.
بارداری
حالت تهوع و استفراغ، جزئی از 3 ماهه اول بارداری هستند. سه چهارم زنان باردار، این علائم را تجربه می کنند. این وضعیت، بیماری صبحگاهی نام دارد و در بعضی از زنان به هنگام صبح، شدید تر است اما می تواند در هر زمانی از روز بروز پیدا کند.
میگرن
تجربه میگرن یا سردرد های شدید، می تواند با حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا همراه باشد.
اضطراب
اضطراب، می تواند با فعال سازی واکنش جنگ یا گریز، به بروز حالت تهوع در فرد مضطرب منجر شود.
استرس و اضطراب باعث حالت تهوع و اسهال می شود که بااستفاده از تکنیک های آرام سازی ذهن قابل درمان است.
کم آبی بدن
اگر بخش های مختلف بدن برای انجام عملکرد طبیعی خود به منابع آب کافی دسترسی نداشته باشند، بدن، انتقال مایعات موجود به اندام های قلب و مغز را در اولویت قرار داده، باعث بروز ناراحتی در معده می شود.
آلرژی
آلرژی به مواد غذایی گوناگون و آلرژی های فصلی می توانند با عطسه، آبریزش، خارش گلو و حالت تهوع همراه باشند.
مصرف دارو با معده خالی
ترشح اسید معده به منظور پردازش غذا صورت می گیرد. ترشح اسید هنگام مصرف ناشتای انواع دارو ها، به تحریک معده و بروز حالت تهوع منجر می شود.
مشکلات پزشکی
مشکلات پزشکی از قبیل حمله قلبی، انسداد روده، عفونت گوش، سرطان کبد، مننژیت، هپاتیت سی، دیابت و … می توانند با حالت تهوع همراه باشند.
تشخیص علت حالت تهوع
اگر بعد از معاینه، علت حالت تهوع بیمار ریشه یابی نگردد، پزشک با در نظر گرفتن علائم فرد، سری آزمایش هایی تجویز می کند. از جمله آن ها می توان به آزمایش خون، بلعیدن یک قرص یا سیستم کنترل بی سیم (سیستم مانیتور دستگاه گوارش)، مانومتری مری (عبور دادن یک لوله کوچک به مری)، آزمایش عملکرد اتونومیک (مجموعه ای از آزمایش ها مثل تست تنفس و سونوگرافی) و…. اشاره کرد.
چه زمانی باید در مورد حالت تهوع و استفراغ به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه هر یک از علائم زیر همراه با حالت تهوع و استفراغ، باید سریعا به پزشک متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
- اسهال
- تنفس تند
- ضربان تند
- شکم درد شدید
- بی حالی و خستگی
- سردرد شدید یا میگرن
- کاهش هوشیاری و گیجی
- خون به رنگ قرمز روشن در استفراغ
پیشگیری از حالت تهوع
با انجام اقدامات زیر می توان در برخی موارد، از حالت تهوع جلوگیری کرد. اما اگر عفونت یا بیماری مشخصی عامل حالت تهوع باشد، باید زیر نظر متخصص مربوطه، تحت درمان قرار بگیرند.
- جویدن غذا به آرامی
- اجتناب از گرما و رطوبت
- استراحت بعد از خوردن وعده های غذایی
- پرهیز از نوشیدن آب حین وعده های غذایی
- گنجاندن وعده های غذایی کوچک در رژیم غذایی
- مصرف آب و نوشیدنی های سالم بین وعده های غذایی
- خوردن غذا زمانی که حالت تهوع شما کمرنگ تر است
- خودداری از مصرف زیاد مواد غذایی که هضم آن ها دشوار است
- اجتناب از سفر های دریایی برای کسانی که به سادگی دریازده می شوند
خوردن مواد کم حجم و سرشار از پروتئین مانند گردو و بادام زمینی انرژی از دست رفته را به شما باز می گرداند و حالت تهوع را کمرنگ تر می کند.
موز برای داشتن فیبر بالاحاوی پتاسیم است که تهوع را کاهش می دهد .
از خوردن غذا های چرب و پر ادویه اجتاب کنید .
نوشیدنی های حاوی کافئین ننوشید، از الکل و سیگار پرهیز کنید، وعده های غذایی کوچک و کم حجم بخورید.
سوپ ساده سبزیجات را داغ بخورید. اگر احساس کردید که در اثر خوردن سوپ دارید عرق می کنید، این نشانه خوبی برای بهبودی است.
اگر حالت تهوع با تب همراه باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
خوردن این مواد غذایی می تواند مواد شیمیایی که محرک حالت تهوع هستند را از سیستم شما خارج کند. خوردن سبزیجات و میوه های خام مانند سیب و هویج می تواند انتخاب مناسبی باشد.
ر تهوع و استفراغ به دنبال يك حادثه كه در ان به سر ضربه وارد گشته است إيجاد شود مراجعه سريع به مراكز بهداشتي و پزشكی ضروري است.
در صورتي كه استفراغ كنترل نشود و فرد اب زيادي از دست داده باشد و حالت گيجي و خواب الودگي ظاهر شود مراجعه فوري به پزشك إلزامي است.
درمان حالت تهوع
- پیاده روی کنید.
- سر را ثابت نگه دارید .
- به بدن خود استراحت دهید.
- داروی ضد تهوع مصرف کنید.
- به حالت تهوع خود فکر نکنید.
- به حمام بروید و ریلکس کنید.
- مقابل وزش باد ملایم قراربگیرید .
- بخوابید یا یک چرت کوتاه داشته باشد.
- از نشستن در اتاق گرم و در مجاورت بوهای تیز و زننده دوری کنید .
- علت حالت تهوع خود را در داروخانه ذکر کنید و داروی مناسب را خریداری کنید.
- هنگامی که در شکم احساس آشفتگی می کنید بهتر است برای ایجاد تغییر ریتم، نفس عمیق بکشید.
- سعی کنید هنگام خواب روی یک بالش دراز بکشید به طوری که نیمه بالش بین پاها و نیمه دیگر روی شکم کمی فشار وارد کند.